ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇထႆး ယိူင်းဢၢၼ်းၶႂ်ႈႁူပ်ႉထူပ်းတွင်ႈထၢမ် ၸဝ်ႈပေႃႈၵႃႉယႃႈယႂ်ႇသေ ၵႂႃႇတီႈၶွၵ်ႈၶင်ၶဝ်ၿိၼ်ႊ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇၺႃးသေ လႆႈၵႂႃႇတွင်ႈထၢမ်ၸၢဝ်းတႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ တီႈၶွၵ်ႈ၊ မၼ်းၸၢႆးလၢတ်ႈၼႄ လွင်ႈတၢင်း လႆႈတူၵ်းၶွၵ်ႈ၊ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၼႂ်းၶွၵ်ႈလႄႈ လွင်ႈမႆႈၸႂ်ၸွမ်းၼႃႈၵၢၼ်မိူဝ်းၼႃႈ ဝၢႆးဢွၵ်ႇၶွၵ်ႈ။

ၶၢဝ်ႇၿႅင်ႊၵွၵ်ႊၽူတ်ႊသ် (Bangkok Post) ဝၼ်းထိ 04/11/12 ဝႃႈ- ၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ လႆႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇတီႈၶွၵ်ႈၶင် ၶဝ်ၿိၼ်ႊ၊ တီႈၸႄႈတွၼ်ႈ ရၢတ်ႉၶျၿူႊရီႊ၊ ဢၼ်ၶွၵ်ႈၶင်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈသုင်သုတ်း၊ မီးၵၢၼ်သၢင်ႈႁဵတ်းဝႆႉ ၶိုၵ်ႉတွၼ်း ပိူဝ်ႈတႃႇယႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းယူႇၼႂ်းၶွၵ်ႈၸၢင်ႈၵႃႉယႃႈ မဝ်းၵမ်လႆႈ။ လူၺ်ႈယိူင်းဢၢၼ်းဝႃႈ ၶႂ်ႈၵႂႃႇၺႃး ၸဝ်ႈပေႃႈၵႃႉယႃႈလူင်ၶဝ် ၸိူဝ်းထုၵ်ႇတိၺွပ်းၵုမ်းၶင်တီႈၼၼ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႂႃႇဢမ်ႇၺႃး။ တီႈၶွၵ်ႈၶင်ၼၼ်ႉ လႆႈၵႂႃႇၺႃးၽူႈထုၵ်ႇၵုမ်းၶင် ၸိူဝ်းၶဝ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းယူႇမီးၵူၼ်းမွၵ်ႈ 300 ၊ ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ် ၸၢဝ်းမၢၼ်ႈ၊ ၵမ်ႇပူးၶျႃး လႄႈလၢဝ်း။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ မီးတႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ- ၼႆယဝ်ႉ။

ၸွမ်းၼင်ႇၸုမ်းၶၢဝ်ႇ (Bangkok Post) လႆႈတွင်ႈထၢမ် ၸၢဝ်းတႆးၵေႃႉၼႆႉ ၵွပ်ႈလွင်ႈတၢင်းသင်လႆႈမႃး တူၵ်းၶွၵ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆးတွပ်ႇ လၢတ်ႈ/ယွမ်းႁပ်ႉဝႃႈ-ယွၼ်ႉဢဝ်လူတ်ႉပၼ်တႆးၵေႃႉ ယိုမ်ၵႂႃႇၸႂ်ႉ၊ ထိုင်တီႈ လႆႈၺႃးၸၢၵ်ႇၸွမ်း။ ဢွၼ်တၢင်းၺႃး တေႃႇၸူဝ်ႈဢႃႇယု၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝၢႆးမႃး ၵွပ်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇမေႃယူႇမေႃၵိၼ်လႄႈ မီးၵၢၼ်လူတ်းယွမ်းပၼ် တူတ်ႈ(တၢမ်ႇ)ၵိုတ်းလိူဝ် 19 ပီ။ မိူဝ်ႈလဵဝ် လႆႈယူႇၼႂ်းၶွၵ်ႈမႃး 15 ပီယဝ်ႉ၊ (ၵိုတ်း 4 ပီ)။ ၸူဝ်ႈတူၵ်းၶွၵ်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉၼႂ်းၶွၵ်ႈမီးႁူင်းႁဵၼ်းသေ လႆႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉဝႂ်ၸုမ်ႈၶူး (BA) 2 ပွၵ်ႈ၊ မိူဝ်ႈလဵဝ် တိုၵ်ႉႁဵၼ်းယူႇထႅင်ႈပၢႆးၼိုင်ႈ၊ တေဢဝ် (BA) ထႅင်ႈပွၵ်ႈၼိုင်ႈ- ဝႃႈၼႆ။

ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆးသိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ- ဢွၼ်တၢင်းၼႆႉ လႆႈၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈတီႈမိူင်းသိင်ႊၵပူဝ်ႊ၊ ဝၢႆးၼႆႉ လႆႈမႃးႁဵတ်းၵူၼ်းၵႃႉတီႈ မိူင်းၵွၵ်ႇ (ၵုင်းထဵပ်ႈ) မီးၶွမ်ႊပၼီႊႁင်းၵူၺ်း။ ၼင်ႇဢၼ်တူဝ်ၵဝ်ႇမေႃဝႆႉၽႃသႃထႆး၊ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ၊ ၵျပၼ်ႊ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တိုၵ်ႉမႄး လိုမ်ႉၶိုၼ်း။ ၽွင်းမႃးတူၵ်းၶွၵ်ႈၼႆႉ တႆးၵေႃႉၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ဢဵတ်ႊသ်သေတၢႆ၊ ထႅင်ႈသွင်ၵေႃႉၺႃးတူတ်ႈ(တၢမ်ႇ)တၢႆ မိူဝ်ႈ 8 ပီပူၼ်ႉမႃး (ၽွင်းၸႂ်ႉ ၵွင်ႈယိုဝ်း)။ ၵိုတ်းထႅင်ႈ 4 ပီၵူၺ်း ၵဝ်ၶႃႈတေလႆႈဢွၵ်ႇၶွၵ်ႈယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးဢွၵ်ႇၶွၵ်ႈ တေႁဵတ်းၼႃႈၵၢၼ်သင် ၵေႃႈ ယင်းပႆႇႁူႉ- ဝႃႈၼႆ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈမႆႈၸႂ်ၸွမ်းၼႃႈၵၢၼ်ၼႆႉ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇလၢတ်ႈၼႄဝႃႈ- မိူဝ်ႈလဵဝ်မိူင်းမၢၼ်ႈပဵၼ်မိူင်းပိုတ်ႇယဝ်ႉ၊ မီးၻီႊမွၵ်းၶရေႊသီႊ၊ မီးၵၢၼ်ၽွင်း ငမ်းလူၺ်ႈမၢႆမီႈယဝ်ႉ။ မၼ်းၸၢႆးတွပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ- လွင်ႈၼႆႉ ၵဝ်ၶႃႈၵေႃႈ လႆႈဢၢၼ်ႇၼႂ်းၶၢဝ်ႇၵူၺ်း၊ ၸႂ်ႈတႄႉဢမ်ႇၸႂ်ႈတႄႉၵေႃႈပႆႇႁူႉ- ၼႆယဝ်ႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈမၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ၼႂ်းၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇသပ်းၸႅင်ႈၼႄဝႃႈ- မိူဝ်ႈတႄႇၵႂႃႇႁူပ်ႉထူပ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၵိူဝ်းထၢင်ႇဝႃႈ မၼ်းၸၢႆးပဵၼ်ၵူၼ်း တူၵ်းၶွၵ်ႈ (ၵွပ်ႈဢမ်ႇၼုင်ႈၶူဝ်းၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈ)၊ သမ်ႉလၢတ်ႈတေႃႇၸၢဝ်းၾရင်ႇ ၸိူဝ်း တူၵ်းၶွၵ်ႈ တၢင်းမၢႆႊၶရူဝ်ႊၾူၼ်ႊ (Microphone) ၊ ၵွပ်ႈၼၼ် ယင်းထၢင်ႇဝႃႈ မၼ်းၸၢႆးပဵၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်း ၵၢၼ်ၸုမ်း NGO မႃးယဵမ်ႈၸႂ်းၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈ- ၼႆယူႇ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈႁူင်းႁဵၼ်း တီႈၼႂ်းၶွၵ်ႈၼၼ်ႉ မီးႁွင်ႈလုမ်းဝႆႉႁင်းၵူၺ်းသေ ၶႂ်ႈႁဵၼ်းပၢႆး/ဝိၸ်ၸႃသင်ၵေႃႈ မီးပရူဝ်ႊၵရႅမ်ႊ (Program)  သူင်ႇမႃးပၼ်ၼႂ်းၶွမ်ႊၽိဝ်ႊတိူဝ်ႊ (Computer) ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇမီး ဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊ။

(ၽူႈလႂ်ၽႂ်လႆႈဢၢၼ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉသေ သမ်ႉႁူႉၸၵ်းၵူၼ်းတႆး ၵေႃႉတူၵ်းၶွၵ်ႈဝႆႉၼႆႉ ပဵၼ်ၽႂ်၊ ၸိုဝ်ႈသင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶႅၼ်းတေႃႈပွင်ႇလႅင်းၸႅင်ႈ ပၼ်တီႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈသေၵမ်း၊ ၵွပ်ႈႁၼ်ဝႃႈ ယူဝ်ၸၢင်ႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်း လႆႈၸွႆႈထႅမ်ၵၼ်)။