ၽူႈၶဝ်ႈပႃးၶွမ်ႊမတီႊယိုၼ်းယၢဝ်း ၶွင်ၾၢႆႇၵၢၼ်မိူင်းသုင် သုတ်း ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႊၶႄႇ ယဵမ်ႈၸႂ်းၵဵင်းႁုင်ႈ၊ လၢတ်ႈဝႃႈ ၸုမ်းထတ်းသၢင် တႅပ်းတတ်းတြႃး တီႈၵဵင်းႁုင်ႈ တၵ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တႅတ်ႈၼႅတ်ႈ ပၼ်တူတ်ႈ(တၢမ်ႇ) ၼေႃႇၶမ်း လႄႈၸုမ်းၸိူဝ်းလႆႈ။

ၵျဵဝ်း ယူင်ၶၢင်း ၽွင်းမႃးယဵမ်ႈၸႂ်းတီႈၵဵင်းႁုင်ႈ

သိုဝ်ႇၶႄႇ သျိၼ်းႁႂႃဢွၵ်ႇ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းထိ29/10/12 ဝႃႈ- ၵျဵဝ်း ယူင်ၶၢင်း၊ ၵေႃႉပဵၼ်ၽူႈၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၶွမ်ႊမတီႊ ယိုၼ်းယၢဝ်း (Standing Committee) ၶွင်ၾၢႆႇၵၢၼ်မိူင်းသုင်သုတ်း (Politburo) ၼႂ်းပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႊမႃးဢႅဝ်ႇ ယဵမ်ႈတီႈၵဵင်းႁုင်ႈ ၸႄႈမိူင်းယုၼ်ၼၼ် ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ဝၼ်း (27-29/10/12) သေ ပူင်ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈဝႃႈ- ၵဝ်ၶႃႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ ၸုမ်းထတ်းသၢင်တႅပ်းတတ်းတြႃးတီႈၵဵင်းႁုင်ႈ တေႁဵတ်း ၵၢၼ်တႅတ်ႈၼႅတ်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇဝၢင်းတူတ်ႈ(တၢမ်ႇ)ပၼ် ၼေႃႇၶမ်း လႄႈၵေႃႉသေႈမၼ်း 4 ၵေႃႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ဢဝ်ၶေႃႈမုလ်းပဵၼ်ပိုၼ်ႉ ထၢၼ်၊ ဢဝ်မၢႆမီႈပဵၼ်လၵ်းၸဵင်သေ မုင်ႈမွင်းဝႃႈ ၶၻီး (ဢမု)ၼႆႉ တၢင်းမၢႆမီႈ ထတ်းသၢင်လႄႈသင်၊ ပိုၼ်းမိူင်းထတ်းသၢင်လႄႈသင်၊ ၵူၼ်းမိူင်းထတ်းသၢင်လႄႈသင်၊ တၵ်းတေ ထတ်းသၢင်လႆႈ။

ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈယွင်ႈယေႃး ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၼႂ်းပလိၵ်ႈၶႄႇၶဝ် ၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈပိုၼ်ႉပွႆႇသၢႆၸႂ်မိူဝ်ႈၽွင်းၵႂႃႇၸွပ်ႇ သူၼ်ႈၸွမ်းႁွႆးၼေႃႇၶမ်း။

ၸၢႆးၼေႃႇၶမ်းၼႆႉ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် တၢင်းၵၢၼ်ၶႄႇပႆႇလႆႈဝၢင်းပၼ်တူတ်ႈ(တၢမ်ႇ)သင်၊ ၶေႃႈတႅပ်းတတ်းတေဢွၵ်ႇ မႃးၸိူင်ႉႁိုဝ် ပႆႇႁူႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တၢင်းၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇမၢႆမီႈထႆးတႄႉ ယၢမ်ႈလၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ- ၼေႃႇၶမ်းၼႆႉ ပေႃးၶိုၼ်ႈလုမ်းတြႃး တီႈမိူင်းထႆးၸိုင်ၸၢင်ႈပူၼ်ႉ လွတ်ႈ၊ ၵွပ်ႈဢမ်ႇမီးလၵ်းထၢၼ်ၼႅၼ်ႈၼႃ ပိူဝ်ႈတႃႇမတ်ႉတူဝ်ပၼ်တူတ်ႈတၢင်းၽိတ်းလႆႈ။ ၵွပ်ႈဝႃႈ- 1.ၼမ်ႉမႄႈၶွင် ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶွင် ၼေႃႇၶမ်း၊ ပဵၼ်ၶွင် ၵူႈမိူင်းမိူင်း ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်ၶွင်လၢဝ်း/ထႆး/မၢၼ်ႈ။ 2.ၽူႈႁူႉ ႁၼ်ၵမ်ႉထႅမ်လွင်ႈၶႃႈ ၵူၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇမီး။ ဢၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉ မၼ်းၸိၼႄးမၼ်းဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းသင်ႇၵၢၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵွပ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်း ၶိုၼ်ႈလုမ်းတြႃး/ ပဵၼ်ၵူၼ်းထုၵ်ႇၵၢဝ်ႇႁႃ ၼင်ႇၵၼ်လႄႈ ၼမ်ႉၼၵ်းမၼ်းဢေႇ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ်တူဝ်ၶဝ် ပေႃးတေလွတ်ႈၼၼ်ႉ ၶဝ်ၵေႃႈၸၢင်ႈလႃႈလီႈလၢတ်ႈလူင်ၵႂႃႇၵူႈပိူင်ပိူင်၊ သင်ပဵၼ်ၽူႈႁူႉႁၼ်ၸွမ်း (ၽယၢၼ်း) တၢင်းၼွၵ်ႈတႄႉ ၼမ်ႉၼၵ်းၸၢင်ႈမီးၼမ်။ 3.တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇဢၼ်ၸႂ်ႉၼႂ်း ၵၢၼ်ၶႃႈႁႅမ်ၵူၼ်း 13 ၵေႃႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်လဝ်းလႂ်၊ လဝ်းၼၼ်ႉလဝ်းၼႆႉဢွၵ်ႇမႃးၵေႃႈယင်းပႆႇငိၼ်း- ၼႆယဝ်ႉ။

ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၸဝ်ႈၼိုင်ႈယၢမ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ- ၸၢႆးၼေႃႇၶမ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး (မိူင်းမၢၼ်ႈ) ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ်လႆႈၶိုၼ်ႈ လုမ်းတြႃးၶႄႇ ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ။ ဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈယၢမ်ႈမီးမႃး ၵူၼ်းၸိုဝ်ႈယႂ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ယၢင်မူႇသႅၼ်၊ ၵေႃႉပဵၼ်ၼွင်ႉၸၢႆးၶွင် ယၢင်မူႇလျႅင် တင်း ယၢင်မူႇဢၢၼ် (ဢၼ်ဢွၼ်တၢင်း ၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႊမိူင်းမၢၼ်ႈ CPB သေ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၵူဝ်းၵၢင်ႉ၊ ဢၼ်ၽိူင်ႇၵျႃးသိူင်း ဢွၼ်ႁူဝ်ၽိုၼ်ႉဝၢႆႇ CPB မိူဝ်ႈ 1989 ၊ ဝၢႆးမႃးၸိူဝ်း ၶဝ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶိုၼ်း ၽိူင်ႇၵျႃးသိူင်း။

ၼႂ်းပီ 1989 ပေႃးၸုမ်းၵူဝ်းၵၢင်ႉၵိုတ်းယိုဝ်းယဝ်ႉ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ပၼ်တိုဝ်ႉတၢင်းႁဵတ်းၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး၊ ၸိူဝ်းၶဝ်ၵေႃႈ ႁဵတ်းယႃႈၽိူၵ်ႇ သူင်ႇၶဝ်ႈမိူင်းၶႄႇ။ ထိုင်မႃးမိူဝ်ႈ 09/05/1994 ယၢင်မူႇသႅၼ် ၺႃးတိၺွပ်း။ ၺႃးၵၢဝ်ႇႁႃဝႃႈတေႃႉသူင်ႇ ယႃႈမဝ်းၵမ်ၶဝ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ၊ ထိုင်မႃးဝၼ်းထိ 07/10/1994 ၶႄႇဢဝ်ၶိုၼ်ႈ လုမ်းတြႃးတင်းမူတ်းမီး 17 ၵေႃႉ၊ ပႃးၸဝ်ႈ ၼႃႈတီႈၸၼ်ႉသုင်ၾၢႆႇပလိၵ်ႈၶႄႇ ၵဵင်းၶၢင်း 2 ၵေႃႉ၊ လုမ်းတြႃးၶႄႇ တတ်းသိၼ်ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇတၢႆ။ ပေႃးလုမ်းတြႃး တတ်းသိၼ်ယဝ်ႉ မီးၵၢၼ်ဢဝ်ပၢႆႉတူဝ်လိၵ်ႈႁွႆႈၶေႃး မွၵ်ႇလၢတ်ႈလွင်ႈၵႃႉယႃႈ၊ လွင်ႈၸိူဝ်းၶဝ်ပဵၼ်ၽႂ်၊ ၶဝ်ႁဵတ်းဢီႈသင် ၸိူဝ်းၼႆႉ၊ မတ်ႉမိုဝ်းၶဝ်ပေႈပိၵ်ႇ၊ ဢဝ်ပၼ်ႇ လဵပ်ႈၼႂ်းဝဵင်းၶုၼ်းမိင်၊ ပေႃးယဝ်ႉၵေႃႈယိုဝ်းတီႈၵွင်ႇၵေႃႈ ၶႃႈႁႅမ်တၢႆပႅတ်ႈၵမ်း ၵေႃႉၵေႃႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်ၶႃႈႁႅမ်လူၺ်ႈဢဝ်ၵွင်ႈယိုဝ်းၼႆႉ ဝၢႆးမႃးတၢင်းၵၢၼ်ၶႄႇၵိုတ်းယိုတ်းၵႂႃႇ။ ထိုင်မႃးပီ 2009 တၢင်း ပိူၺ်ႇၵျိင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၵၢၼ်ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇတၢႆတေဢမ်ႇၸႂ်ႉ ၵွင်ႈယိုဝ်းယဝ်ႉ၊ တေမႃးၸႂ်ႉၵၢၼ်သမ်း ယႃႈယႃတၢႆ- ၼႆယူႇ။